Instalacje gazów medycznych stanowią fundament systemu podtrzymywania życia w nowoczesnych placówkach medycznych. Ich obecność jest niezbędna w salach operacyjnych, oddziałach intensywnej terapii oraz pracowniach diagnostycznych. Zapewnienie ciągłego i bezpiecznego dostępu do takich gazów jak tlen, podtlenek azotu czy dwutlenek węgla wymaga spełnienia ściśle określonych norm technicznych oraz formalnych. Projektowanie i wykonanie tego typu systemów musi odbywać się zgodnie z krajowymi i europejskimi wytycznymi, które gwarantują bezpieczeństwo pacjentów oraz personelu medycznego.
Choć ogólna funkcja instalacji gazów medycznych wydaje się prosta, w rzeczywistości wymaga zastosowania zaawansowanych rozwiązań technologicznych, precyzyjnego planowania i regularnej kontroli. Artykuł omawia kluczowe wytyczne projektowe, które należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu tego typu systemów, począwszy od doboru materiałów, przez zgodność z regulacjami prawnymi, aż po testowanie i odbiór instalacji.
Wymagania dotyczące doboru i jakości materiałów
Wybór odpowiednich materiałów dla instalacji gazów medycznych jest jednym z najważniejszych aspektów projektowych. Elementy systemu, takie jak rurociągi, zawory czy złącza, muszą być wykonane z materiałów odpornych na korozję, nieszczelności oraz zanieczyszczenia. Zazwyczaj stosuje się stal nierdzewną lub miedź o wysokim stopniu czystości. Materiały te muszą spełniać normy EN ISO 7396-1 oraz wykazywać się zgodnością z dyrektywami UE dotyczącymi wyrobów przeznaczonych do kontaktu z gazami medycznymi.
Ważnym aspektem jest również dobór komponentów certyfikowanych przez odpowiednie jednostki notyfikowane. Użycie nieatestowanych elementów może skutkować nie tylko poważnymi konsekwencjami prawnymi, ale także zagrożeniem dla zdrowia pacjentów. Niezwykle istotne jest także, aby materiały posiadały niski współczynnik adsorpcji gazów, co chroni instalację przed ich kumulowaniem oraz ewentualnym skażeniem.
Standardy bezpieczeństwa i regulacje prawne
Systemy gazów medycznych muszą ściśle odpowiadać rozporządzeniom Ministerstwa Zdrowia oraz wytycznym określonym w normach europejskich. Kluczową regulacją jest norma PN-EN ISO 7396-1, która definiuje wymagania dla systemów dostarczających gazy medyczne w szpitalach i innych jednostkach ochrony zdrowia. Ponadto, instalacje powinny być zgodne z dyrektywami ATEX w przypadku obecności gazów łatwopalnych, takich jak podtlenek azotu.
Firmy projektujące i wykonujące instalacje gazów medycznych muszą wykazać się odpowiednim doświadczeniem oraz posiadać uprawnienia wymagane do pracy zgodnie z Prawem budowlanym oraz Ustawą o wyrobach medycznych. Dlatego warto skorzystać z usług sprawdzonego wykonawcy, takiego jak orbitgazbytom.pl, który specjalizuje się nie tylko w instalacjach gazów medycznych, ale również w zaawansowanych instalacjach technologicznych dla przemysłu i placówek ochrony zdrowia.
Zasady projektowania i trasowania instalacji
Projektowanie tras prowadzenia rurociągów gazów medycznych wymaga zachowania szeregu zasad zapewniających bezpieczeństwo, łatwość konserwacji oraz zgodność z założeniami ergonomicznymi. Instalacje powinny biec najkrótszą możliwą drogą między źródłem a konsumentem gazu, z zachowaniem minimalnych promieni gięcia rur i unikaniem ostrych załamań. Przewody muszą być jednoznacznie oznakowane kolorystycznie zgodnie z typem transportowanego gazu, a także opisane pod względem kierunku przepływu.
W instytucjach medycznych konieczne jest także uwzględnienie tzw. punktów strategicznych – miejsc, gdzie pobór gazów jest szczególnie intensywny. Muszą one zostać wyposażone w łatwo dostępne punkty poboru oraz zawory odcinające. Dla zapewnienia bezpieczeństwa, istotne jest także zaplanowanie odpowiednich odstępów między instalacją gazową a innymi mediami, takimi jak instalacje elektryczne czy wodociągowe.
Systemy kontroli i monitoringu parametrów gazów
Sprawne funkcjonowanie instalacji gazów medycznych wymaga wdrożenia systemów ciągłego monitoringu ciśnienia, temperatury i przepływu gazów. Nowoczesne rozwiązania wykorzystują czujniki elektroniczne oraz centrale alarmowe, które umożliwiają natychmiastowe wykrycie anomalii w pracy systemu oraz automatyczne zamykanie dopływu w przypadku awarii. Tego typu systemy muszą posiadać zasilanie awaryjne, zapewniające ich ciągłość działania nawet podczas przerw w dostawie prądu.
W przypadku szpitali o dużym obciążeniu warto zastosować systemy zarządzania gazami w formie oprogramowania integrującego dane z różnych punktów instalacji. Umożliwia to zarówno monitorowanie zużycia poszczególnych gazów, jak i planowanie działań konserwacyjnych. Nowoczesne centra kontrolne pozwalają również na analizę historycznych danych, co ułatwia wykrywanie powtarzających się usterek oraz optymalizację parametrów pracy instalacji.
Testowanie i odbiór techniczny instalacji gazów medycznych
Przed oddaniem instalacji gazów medycznych do użytku konieczne jest przeprowadzenie rygorystycznych testów szczelności, czystości oraz zgodności z dokumentacją projektową. Proces odbioru technicznego obejmuje szereg pomiarów oraz inspekcji wizualnych wykonanych przez certyfikowanego inspektora. Tylko instalacje, które przeszły wszystkie testy pozytywnie, mogą zostać dopuszczone do eksploatacji.
W trakcie procesu odbioru testuje się również funkcjonalność systemów awaryjnych oraz poprawność działania zaworów odcinających i punktów poboru. Często stosuje się następującą kolejność czynności:
-
Przegląd dokumentacji technicznej i projektu wykonawczego
-
Test szczelności przy użyciu sprężonego gazu technicznego
-
Próba czystości instalacji – analiza obecności olejów, pyłów i wilgoci
-
Kontrola oznaczeń kolorystycznych i przepływu gazów
Po pozytywnym przejściu odbioru technicznego instalacja zostaje wpisana do dziennika eksploatacji i uzbrajana w niezbędne elementy końcowe. Należy regularnie wykonywać przeglądy techniczne co najmniej raz na 12 miesięcy, aby zachować pełne bezpieczeństwo użytkowania.
Artykuł sponsorowany
